Bybit TR, Türkiye’de sektöre katkı sunmak için blok zinciri ve Web3’teki son trendleri ele aldığı seride bu hafta “Kripto Piyasasında Düzeltmelere Karşı Nasıl Hazırlanılmalı?” konusuna yer veriyor.
Düzeltme, genellikle yüzde 10 ila yüzde 20 arasında değişen bir piyasa gerilemelerine verilen isimdir. Düzeltmeler, görece küçük ama yine de hissedilir bir fiyat düşüşünü ifade eder. Kripto piyasası, doğası gereği oldukça dalgalı olduğu için, hisse senedi piyasasına kıyasla daha sık düzeltmeler yaşar. Yalnızca son bir yıl içinde (Mart 2025 ortasına kadar) Bitcoin fiyatı en az altı düzeltme yaşamıştır. Buna karşılık, hisse senedi piyasasının ana endeksi olan S&P 500, son bir yılda herhangi bir düzeltme görmedi. Ancak, yatırımcıların olumsuz beklentileriyle birlikte zirveden yüzde 9’luk bir gerileme yaşayan endeksin, bu tanıma yaklaşmakta olduğunu görüyoruz.
Piyasa düzeltmesi ayı piyasasının başlangıcı mı?
Düzeltme, özellikle hızlı fiyat düşüşlerine yol açtığında ilk bakışta endişe verici olabilir. Ancak aslında piyasanın doğal döngüsünün bir parçasıdır. Çoğu durumda, düzeltmelerin ardından piyasa yeniden yükselişe geçer. Çünkü fiyatlardaki düşüş, yatırımcıların “dipten alım” ilgisini artırır.
Ancak, eğer bir düzeltme uzun süre boyunca oluşmuş fiyat balonlarından ya da daha geniş ekonomik sorunlardan kaynaklanıyorsa, bu durum bir ayı piyasasının habercisi olabilir. Ayı piyasası, yüzde 20’nin üzerinde değer kaybıyla tanımlanır ve varlık fiyatlarının belirgin biçimde gerilemesiyle ortaya çıkar.
Bazı kaynaklar, ayı piyasaları ile piyasa çöküşlerini aynı kavram olarak değerlendirirken, bazıları arasında fark gözetir. Bir tanıma göre, “çöküş”, yüzde 20’nin üzerinde ama kısa süreli sert düşüşleri ifade ederken, “ayı piyasası” aylarca hatta yıllarca sürebilecek kalıcı düşüş dönemleridir.
Piyasa düzeltmesi ve ayı piyasası farkı
Bir kripto piyasa düzeltmesi ile ayı piyasası arasındaki farkı bilmek önemlidir, çünkü her ikisi de farklı stratejiler gerektirir. Düzeltmeler genellikle yatırımcılar açısından radikal önlemler gerektirmez. Ancak ayı piyasasında bu durum değişir.
Yukarıda bahsettiğimiz gibi, bazı analistler yalnızca uzun süreli çöküşleri “ayı piyasası” olarak tanımlar. Bazıları ise “çöküş” ve “ayı piyasası” kavramlarını birbirinin yerine kullanır. Eğer ikinci tanımı kabul edersek, yüzde 20’nin üzerindeki her türlü çöküş (kısa veya uzun vadeli olsun) bir ayı piyasası olarak değerlendirilebilir.
Düzeltme (yüzde 10–20 arası düşüş) ve ayı piyasası (yüzde 20 üzeri düşüş) tanımları, geleneksel finans dünyasında ortaya çıkmıştır. Kripto piyasasında da kullanılsa da yüksek volatilite nedeniyle kripto piyasası bu tür hareketleri hisse senedi piyasasına kıyasla çok daha sık yaşar.
Örneğin, S&P 500’ün son düzeltmesi Temmuz–Ekim 2023 arasında, yaklaşık bir buçuk yıl önce gerçekleşti. O dönemde endeks yalnızca yüzde 10 düşerek düzeltme tanımını zor da olsa karşılamıştı. Buna karşın, kripto piyasası yalnızca geçen yıl (17 Mart 2025’e kadar) çok sayıda düzeltme ve üç büyük çöküş yaşadı. Bu üç çöküşün her biri, toplam piyasa değerinde yaklaşık yüzde 22–23’lük kayıplara neden oldu. Buradan da açıkça görülüyor ki kripto piyasası düzeltmelere ve ayı piyasalarına hisse senedi piyasasından çok daha fazla alışık.
Piyasa düzeltmesine nasıl hazırlanmalı?
Kripto düzeltmeleri, genellikle aşırı iyimser alım dönemlerinin ardından ortaya çıkar. Bunun yanı sıra, düzenleyici kurumların olumsuz kararları ya da geleneksel piyasalardaki aşağı yönlü trendler de tetikleyici olabilir. Örneğin, bugün yaşadığımız senaryoda Trump yönetiminin gümrük tarifeleri ve bütçe politikalarındaki sert değişiklikleri hisse senetlerini aşağı çekerken, kripto piyasası da bu dalgaya uyum sağlamıştır.
Peki, bir düzeltme yaklaşırken kendinizi en iyi nasıl koruyabilirsiniz? İşte birkaç strateji:
Pozisyonunuzu azaltın
Piyasa düşüşünün ilk sinyallerini fark ettiğinizde uzun pozisyonlarınızı azaltmayı düşünebilirsiniz. Teknik analizde ayı formasyonları veya aşağı yönlü osilatör sinyalleri bu noktada yol gösterici olabilir.
Stop-loss kullanın
Stop-loss emri, fiyat belirli bir seviyeye düştüğünde varlığı otomatik olarak satma talimatıdır. Bu yöntem, iki önemli avantaj sunar:
● Fiyatları sürekli takip etme ve manuel işlem yapma zorunluluğunu ortadan kaldırır.
● En önemlisi, dalgalı dönemlerde duygusal kararlar vermenizi engeller.
Ortalama maliyet (DCA) stratejisi uygulayın
DCA, özellikle düzeltme dönemlerinde değerli bir yöntemdir. Yatırımınızı eşit parçalara bölerek belirli zaman aralıklarında (aylık, haftalık ya da günlük) alım yapmanızı sağlar. Böylece piyasadaki dalgalanmalardan bağımsız, düzenli yatırım yapmış olursunuz. DCA, hem duygusal kararları devre dışı bırakır hem de volatilitenin etkisini azaltır.
Piyasa çöküşe geçerse ne olur?
Eğer bir düzeltme çöküşe evrilirse, en önemli adım duygulara yenilmemektir. Tüm çöküşler gibi, düzeltmelerin ardından da piyasa toparlanır. Dip noktası hiçbir zaman sonsuza kadar devam etmez, er ya da geç yatırımcılar “dipten alım” fırsatını değerlendirecektir.
Bu nedenle sakin kalın, uzun vadeli düşünün, duygusal kararları engelleyen stratejilere bağlı kalın ve güçlü temellere sahip varlıkları, değerlerinin altına düştüklerinde değerlendirmeyi düşünün.
Sonuç
Piyasa düzeltmeleri kulağa korkutucu gelse de ayı piyasaları kadar uzun sürmez ve çoğu kez fiyat artışlarıyla sonuçlanır. Bu süreçte yapılması gerekenler şunlardır: duygusal kararlardan kaçınmak, riskleri azaltmak, stop-loss emirleri kullanmak ve DCA ya da otomatik grid trading gibi stratejilerden yararlanmak.
Unutmayın, hisse senedi yatırımcıları sık sık düzeltme görmezken, kripto piyasası için bu oldukça sıradan bir durumdur. Üstelik, yıllardır süregelen uzun vadeli trend yukarı yönlüdür. Hisse senedi yatırımcısı bir düzeltmede panikleyebilir, hatta çöküş ihtimalinde moralini tamamen kaybedebilir. Oysa deneyimli bir kripto yatırımcısı bilir ki bu piyasanın doğasında düzeltmeler ve çöküşler vardır.
